De consumptiemaatschappij lijkt zich ook naar de ruimte uit te breiden, door rijke mensen tochtjes in een ruimteschip te bieden. Hier komen allerlei overwegend negatieve gevolgen bij kijken. Het is de vraag of toeristen naar de ruimte vervoeren wel wenselijk is.
De consumptiemaatschappij lijkt zich ook naar de ruimte uit te breiden, door rijke mensen tochtjes in een ruimteschip te bieden. Hier komen allerlei overwegend negatieve gevolgen bij kijken. Het is de vraag of toeristen naar de ruimte vervoeren wel wenselijk is.
Naarmate de wereld welvarender wordt, is de consumptiemaatschappij steeds duidelijker op de voorgrond aanwezig. Toen ik laatst naar de bioscoop ging werd ik bijvoorbeeld bijna constant om de oren geslagen met het consumentisme. Op de roltrap, onderweg naar de filmzaal, stonden speciale dienbladen klaar waar makkelijk eten en een drankje in pasten. Vervolgens kwamen de consumpties zelf. Ik werd als vee dat naar de slachtbank gaat langs allerlei plastic cilinders vol snoep en popcorn geleid, met als kers op de taart een gigantische bar om frisdrank te kopen. Eenmaal met volgeladen dienblad bij de filmzaal aangekomen was het nog niet afgelopen. Voordat de film eindelijk begon werd ik eerst een half uur lang onvrijwillig gehersenspoeld door reclames over van alles en nog wat. Dit consumentisme beperkt zich helaas niet alleen tot bioscopen. In elk centrum van een willekeurige toeristische stad zien we hier helaas ook genoeg voorbeelden van. Winkeltjes vol lelijke souvenirs, snackbars en cafés staan hier volop te schitteren tussen de massa’s van toeristen. Dit is een al redelijk oud fenomeen dat de laatste tijd alleen maar is toegenomen. Nu de ruimte op aarde beperkt raakt, richt de consumptiemaatschappij haar ogen op de ruimte als volgende vestigingsplek. Innoverende bedrijven als SpaceX maken volop plannen voor commerciële tochtjes naar de maan en terug. Een nieuwe vorm van toerisme ontstaat: het ruimtetoerisme.
De laatste jaren is het toerisme zowel in Nederland als in de rest van de wereld fors toegenomen. In 2009 gingen wereldwijd 893 miljoen toeristen op reis. Dit getal is alleen al in zeven jaar toegenomen tot 1237 miljoen toeristen (UNWTO, 2017) en dit jaar, slechts drie jaar later, wordt er verwacht dat er 1,8 miljard toeristen wereldwijd zullen zijn (Rijksoverheid, 2018). Dit massatoerisme brengt natuurlijk ook problemen met zich mee. Steden raken overvol en voor toeristische attracties vormen zich lange rijen. Een van de oplossingen hiervoor is om te proberen het toerisme meer te spreiden. In Nederland tracht de overheid bijvoorbeeld actief andere plekken dan Amsterdam te promoten, zoals Leeuwarden, de culturele hoofdstad van Europa in 2018 (Rijksoverheid, 2019). Misschien is ruimtetoerisme ook wel een goede manier om toerisme te verdelen. Het grootste verschil tussen ruimtetoerisme en regulier toerisme is echter de prijs. Terwijl toerisme op aarde toeneemt door steeds goedkopere vluchten, kunnen alleen de allerrijkste mensen nog een kaartje betalen voor een rit naar de ruimte.
“Terwijl toerisme op aarde goedkoper wordt, kunnen alleen de rijken naar de ruimte ”
Tot nu toe zijn er zeven ruimtetoeristen geweest. Dit waren allemaal multimiljonairs die minstens twintig miljoen euro aan het Russische Soyuz Programme moesten betalen voor een retourtje naar het International Space Station (ISS). Zij verbleven hier gemiddeld een week voor ze weer terugkeerden op aarde. Sinds de Space Shuttle van de NASA in 2011 stopte met heen en weer vliegen, is het Soyuz Programme de enige manier om naar het ISS te reizen. Hierdoor was er geen capaciteit meer voor extra passagiers en werd het toerisme via deze weg voorlopig stilgezet. Maar niet getreurd: er zijn meerdere commerciële bedrijven bezig met ambitieuze plannen voor het ruimtetoerisme. Zo heeft ondernemer Richard Branson aangekondigd dat zijn bedrijf Virgin Galactic ‘betaalbare’ vluchten tot buiten de atmosfeer wil gaan organiseren. De VMS Eve, vernoemd naar Branson’s moeder Evette, moet in de toekomst voor een luttele tweehonderdduizend dollar per kaartje toeristen naar de ruimte brengen. Virgin Galactic’s plan is om deze kosten uiteindelijk tot tienduizend dollar terug te brengen. Als een ritje tot net buiten de atmosfeer niet genoeg is, dan kun je – met een grotere zak geld – aankloppen bij Elon Musk’s SpaceX. SpaceX heeft in 2018 bekendgemaakt de Japanse zakenman Yusaku Maezawa samen met zes andere passagiers naar de maan te vliegen. Maezawa is van plan om een kunstproject van de reis te maken, genaamd Dear Moon. Zijn groep passagiers moet bestaan uit verschillende creatievelingen. Artiesten van architecten tot schilders moeten allemaal geïnspireerd worden door de maan en ruimte (Dear Moon, 2019). Naast SpaceX en Virgin Galactic zijn ook andere bedrijven bezig met het ontwikkelen van transportmiddelen voor ruimtetoeristen.
Een trip naar de ruimte spreekt natuurlijk erg tot de verbeelding. Maar los van de ervaring voor de passagiers en de winst voor het bedrijf dat de rit verzorgt, zijn er weinig positieve aspecten te noemen van toerisme in de ruimte. Allereerst valt het voornaamste doel van reizen door de ruimte gelijk weg: het wetenschappelijk nut. De dure expedities met getrainde astronauten zijn vooral bedoeld om onze beperkte kennis van de ruimte te vergroten. Een ruimteschip vol miljonairs of artiesten leert ons niks over de maan. Daarnaast zou grootschalig ruimtetoerisme bijzonder slecht zijn voor het milieu. Onderzoek door middel van een simulatie toont aan dat duizend suborbitale (niet voorbij de atmosfeer) lanceringen van hybride raketten op één locatie al zouden zorgen voor een uitstoot van zeshonderd ton zwarte koolstof in de stratosfeer. Deze vervuiling zou leiden tot een temperatuurdaling van ongeveer 0,4 graden celsius in tropische gebieden en de temperatuur op de noord- en zuidpool zou stijgen tussen de 0,2 en een graden celsius. Daarnaast zou ook de ozonlaag tot wel zes procent af kunnen nemen op de polen (Ross, Mills & Toohey, 2010). Deze temperatuursveranderingen zouden dus desastreuze gevolgen voor het milieu hebben, alleen om een groep rijke mensen een unieke ervaring te bieden. Tenslotte willen veel mensen tijdens hun tochtje door de ruimte ook graag een zogenaamde spacewalk maken. Een wandeling over een planeet. Dit soort ommetjes kunnen echter voor afval in de ruimte zorgen, zogenaamd ruimteschroot.
“Op spacewalks zijn handschoenen, schroevendraaiers en een tandenborstel verloren gegaan”
Afval in de ruimte kan als het ergens tegenaan botst al snel schadelijk zijn. Zelfs verfschilfers kunnen door hun baan in de ruimte al met een snelheid van acht kilometer per seconde vliegen. Dit is al genoeg om bijvoorbeeld een satelliet te beschadigen. Als zulke kleine voorwerpen al tot schade kunnen leiden, dan kun je je afvragen wat grote stukken ruimteschroot wel niet teweeg kunnen brengen. Denk aan de Tesla Roadster die Elon Musk als een publicatiestunt de ruimte in stuurde of bijvoorbeeld satellieten die buiten werking zijn. Op de eerdergenoemde spacewalks zijn ook verschillende voorwerpen verloren gegaan, zoals handschoenen, schroevendraaiers en zelfs een tandenborstel. Naar schattingen zijn er op januari 2019 meer dan 128 miljoen stukjes afval van kleiner dan een centimeter, negenhonderdduizend stukjes tussen de een en tien centimeter en tenslotte vierendertigduizend stukjes van groter dan tien centimeter die rond de aarde zweven (Esa, 2019). Al dit afval vormt een gevaar voor ruimteschepen en satellieten en is moeilijk op te ruimen. Het enige goede nieuws in dit verhaal is dat het meeste het ruimteschroot de aarde nooit bereikt, maar verbrand in de atmosfeer. Alleen de grootste stukken verbranden niet en komen ook daadwerkelijk op de aarde terecht.
Al met al lijkt de uitbreiding van de consumptiemaatschappij naar de ruimte niet al te veel goeds met zich mee te brengen. Ruimtetoerisme brengt alleen de allerrijksten het heelal in en levert de betrokken bedrijven winst op. De tochtjes door de ruimte zijn net als de vele goedkope vluchten van vliegtuigmaatschappijen op aarde erg slecht voor het milieu. Daarbij komt nog dat zogenaamde spacewalks ook nog eens kunnen zorgen voor meer afval dat doelloos door de ruimte gaat zweven, wachtend om ergens tegenaan te botsen. Het zou dus beter zijn om strengere regels op te stellen over ruimtetoerisme en het bemannen van raketten voorlopig alleen aan echte astronauten over te laten. De consumptiemaatschappij is op aarde al genoeg uit de hand gelopen. <<
Bronnen
– Dear Moon (2019). Dear Moon Project, opgehaald op 24 april 2019 van: https://dearmoon.earth/.
– ESA. (2019). Space debris by the numbers, Opgehaald op 24 april 2019 van: https://www.esa.int/Our_Activities/Operations/Space_Safety_Security/Space_Debris/Space_debris_by_the_numbers/.
– Rijksoverheid (2019). Toerisme spreiden, opgehaald op 24 april 2019 van: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/toerisme-en-recreatie/toerisme-spreiden/.
– Ross, M., Mills, M., & Toohey, D. (2010). Potential climate impact of black carbon emitted by rockets. Geophysical Research Letters, 37(24). 1-5.
– UNWTO. (2017). Strong tourism results in the first part of 2017, UNWTO World Tourism Barometer, 15, 1-5.
Naarmate de wereld welvarender wordt, is de consumptiemaatschappij steeds duidelijker op de voorgrond aanwezig. Toen ik laatst naar de bioscoop ging werd ik bijvoorbeeld bijna constant om de oren geslagen met het consumentisme. Op de roltrap, onderweg naar de filmzaal, stonden speciale dienbladen klaar waar makkelijk eten en een drankje in pasten. Vervolgens kwamen de consumpties zelf. Ik werd als vee dat naar de slachtbank gaat langs allerlei plastic cilinders vol snoep en popcorn geleid, met als kers op de taart een gigantische bar om frisdrank te kopen. Eenmaal met volgeladen dienblad bij de filmzaal aangekomen was het nog niet afgelopen. Voordat de film eindelijk begon werd ik eerst een half uur lang onvrijwillig gehersenspoeld door reclames over van alles en nog wat. Dit consumentisme beperkt zich helaas niet alleen tot bioscopen. In elk centrum van een willekeurige toeristische stad zien we hier helaas ook genoeg voorbeelden van. Winkeltjes vol lelijke souvenirs, snackbars en cafés staan hier volop te schitteren tussen de massa’s van toeristen. Dit is een al redelijk oud fenomeen dat de laatste tijd alleen maar is toegenomen. Nu de ruimte op aarde beperkt raakt, richt de consumptiemaatschappij haar ogen op de ruimte als volgende vestigingsplek. Innoverende bedrijven als SpaceX maken volop plannen voor commerciële tochtjes naar de maan en terug. Een nieuwe vorm van toerisme ontstaat: het ruimtetoerisme.
De laatste jaren is het toerisme zowel in Nederland als in de rest van de wereld fors toegenomen. In 2009 gingen wereldwijd 893 miljoen toeristen op reis. Dit getal is alleen al in zeven jaar toegenomen tot 1237 miljoen toeristen (UNWTO, 2017) en dit jaar, slechts drie jaar later, wordt er verwacht dat er 1,8 miljard toeristen wereldwijd zullen zijn (Rijksoverheid, 2018). Dit massatoerisme brengt natuurlijk ook problemen met zich mee. Steden raken overvol en voor toeristische attracties vormen zich lange rijen. Een van de oplossingen hiervoor is om te proberen het toerisme meer te spreiden. In Nederland tracht de overheid bijvoorbeeld actief andere plekken dan Amsterdam te promoten, zoals Leeuwarden, de culturele hoofdstad van Europa in 2018 (Rijksoverheid, 2019). Misschien is ruimtetoerisme ook wel een goede manier om toerisme te verdelen. Het grootste verschil tussen ruimtetoerisme en regulier toerisme is echter de prijs. Terwijl toerisme op aarde toeneemt door steeds goedkopere vluchten, kunnen alleen de allerrijkste mensen nog een kaartje betalen voor een rit naar de ruimte.
“Terwijl toerisme op aarde goedkoper wordt, kunnen alleen de rijken naar de ruimte ”
Tot nu toe zijn er zeven ruimtetoeristen geweest. Dit waren allemaal multimiljonairs die minstens twintig miljoen euro aan het Russische Soyuz Programme moesten betalen voor een retourtje naar het International Space Station (ISS). Zij verbleven hier gemiddeld een week voor ze weer terugkeerden op aarde. Sinds de Space Shuttle van de NASA in 2011 stopte met heen en weer vliegen, is het Soyuz Programme de enige manier om naar het ISS te reizen. Hierdoor was er geen capaciteit meer voor extra passagiers en werd het toerisme via deze weg voorlopig stilgezet. Maar niet getreurd: er zijn meerdere commerciële bedrijven bezig met ambitieuze plannen voor het ruimtetoerisme. Zo heeft ondernemer Richard Branson aangekondigd dat zijn bedrijf Virgin Galactic ‘betaalbare’ vluchten tot buiten de atmosfeer wil gaan organiseren. De VMS Eve, vernoemd naar Branson’s moeder Evette, moet in de toekomst voor een luttele tweehonderdduizend dollar per kaartje toeristen naar de ruimte brengen. Virgin Galactic’s plan is om deze kosten uiteindelijk tot tienduizend dollar terug te brengen. Als een ritje tot net buiten de atmosfeer niet genoeg is, dan kun je – met een grotere zak geld – aankloppen bij Elon Musk’s SpaceX. SpaceX heeft in 2018 bekendgemaakt de Japanse zakenman Yusaku Maezawa samen met zes andere passagiers naar de maan te vliegen. Maezawa is van plan om een kunstproject van de reis te maken, genaamd Dear Moon. Zijn groep passagiers moet bestaan uit verschillende creatievelingen. Artiesten van architecten tot schilders moeten allemaal geïnspireerd worden door de maan en ruimte (Dear Moon, 2019). Naast SpaceX en Virgin Galactic zijn ook andere bedrijven bezig met het ontwikkelen van transportmiddelen voor ruimtetoeristen.
Een trip naar de ruimte spreekt natuurlijk erg tot de verbeelding. Maar los van de ervaring voor de passagiers en de winst voor het bedrijf dat de rit verzorgt, zijn er weinig positieve aspecten te noemen van toerisme in de ruimte. Allereerst valt het voornaamste doel van reizen door de ruimte gelijk weg: het wetenschappelijk nut. De dure expedities met getrainde astronauten zijn vooral bedoeld om onze beperkte kennis van de ruimte te vergroten. Een ruimteschip vol miljonairs of artiesten leert ons niks over de maan. Daarnaast zou grootschalig ruimtetoerisme bijzonder slecht zijn voor het milieu. Onderzoek door middel van een simulatie toont aan dat duizend suborbitale (niet voorbij de atmosfeer) lanceringen van hybride raketten op één locatie al zouden zorgen voor een uitstoot van zeshonderd ton zwarte koolstof in de stratosfeer. Deze vervuiling zou leiden tot een temperatuurdaling van ongeveer 0,4 graden celsius in tropische gebieden en de temperatuur op de noord- en zuidpool zou stijgen tussen de 0,2 en een graden celsius. Daarnaast zou ook de ozonlaag tot wel zes procent af kunnen nemen op de polen (Ross, Mills & Toohey, 2010). Deze temperatuursveranderingen zouden dus desastreuze gevolgen voor het milieu hebben, alleen om een groep rijke mensen een unieke ervaring te bieden. Tenslotte willen veel mensen tijdens hun tochtje door de ruimte ook graag een zogenaamde spacewalk maken. Een wandeling over een planeet. Dit soort ommetjes kunnen echter voor afval in de ruimte zorgen, zogenaamd ruimteschroot.
“Op spacewalks zijn handschoenen, schroevendraaiers en een tandenborstel verloren gegaan”
Afval in de ruimte kan als het ergens tegenaan botst al snel schadelijk zijn. Zelfs verfschilfers kunnen door hun baan in de ruimte al met een snelheid van acht kilometer per seconde vliegen. Dit is al genoeg om bijvoorbeeld een satelliet te beschadigen. Als zulke kleine voorwerpen al tot schade kunnen leiden, dan kun je je afvragen wat grote stukken ruimteschroot wel niet teweeg kunnen brengen. Denk aan de Tesla Roadster die Elon Musk als een publicatiestunt de ruimte in stuurde of bijvoorbeeld satellieten die buiten werking zijn. Op de eerdergenoemde spacewalks zijn ook verschillende voorwerpen verloren gegaan, zoals handschoenen, schroevendraaiers en zelfs een tandenborstel. Naar schattingen zijn er op januari 2019 meer dan 128 miljoen stukjes afval van kleiner dan een centimeter, negenhonderdduizend stukjes tussen de een en tien centimeter en tenslotte vierendertigduizend stukjes van groter dan tien centimeter die rond de aarde zweven (Esa, 2019). Al dit afval vormt een gevaar voor ruimteschepen en satellieten en is moeilijk op te ruimen. Het enige goede nieuws in dit verhaal is dat het meeste het ruimteschroot de aarde nooit bereikt, maar verbrand in de atmosfeer. Alleen de grootste stukken verbranden niet en komen ook daadwerkelijk op de aarde terecht.
Al met al lijkt de uitbreiding van de consumptiemaatschappij naar de ruimte niet al te veel goeds met zich mee te brengen. Ruimtetoerisme brengt alleen de allerrijksten het heelal in en levert de betrokken bedrijven winst op. De tochtjes door de ruimte zijn net als de vele goedkope vluchten van vliegtuigmaatschappijen op aarde erg slecht voor het milieu. Daarbij komt nog dat zogenaamde spacewalks ook nog eens kunnen zorgen voor meer afval dat doelloos door de ruimte gaat zweven, wachtend om ergens tegenaan te botsen. Het zou dus beter zijn om strengere regels op te stellen over ruimtetoerisme en het bemannen van raketten voorlopig alleen aan echte astronauten over te laten. De consumptiemaatschappij is op aarde al genoeg uit de hand gelopen. <<
